Torunlarımızın Sofralarında Olamayacak Besinler: Yalnızca Daha Sıcak Değil, Daha Tatsız Tuzsuz Bir Dünya Bizi Bekliyor!

İklim krizinin yol açtığı ve açmaya devam edeceği yıkıcı sonuçlar, inkâr edilemez gerçekler hâline geldi. Maalesef ki durum, “Aman, teknoloji gelişir, sıcakta da yaşarız.” diye düşünebileceğimiz kadar kolay değil.

Bildiğiniz üzere, Dünya’dan tek bir canlının bile yok olması, tüm ekosistemi etkiliyor. “Ekosistemin en doruğundaki varlığız” diyerek kendimizi çok üstlere konumlandırsak da öteki canlılara muhtacız.

Hâl bu türlü olunca; iklim krizi yüzünden sıcaklıkların yükselmesi, hayvan ve bitki çeşitlerinin yok olması bizi de etkiliyor. Hatta birtakım yiyecekleri, iklim krizi yüzünden kaybetmemiz ve bir daha yiyemeyecek olmamız bile mümkün.

Öncelikle global ısınma ve iklim krizinin nedenlerine bir göz atalım:

• Metan gazı: Hayvancılık endüstrisinde et olmak üzere üretilen hayvanların çıkardıkları gazlar.
• Ormansızlaşma: Ormanların kesilmesi ya da yanmasıyla atmosferdeki karbonun hür bırakılması. (Amazon ormanlarında yok edilen ağaçların %91’i hayvancılık için tahrip edilirken geri kalanı global ısınma sebebiyle yanıyor.)
• Tarım faaliyetleri: Kimi tarım uygulamalarında toprak verimliliğinin azaltılması ve ekosistemin ziyan görmesi.
• Fosil yakıtlar: Petrol, kömür yahut doğal gaz kullanımı gibi insan faaliyetleri ile sera gazlarının atmosfere yayılması.
• Diğer endüstriyel faaliyetler: Fabrikaların ve güç üretiminin, büyük ölçülerde sera gazının emisyonuna neden olması.

İstikrarsız hava şartları, tarım yapılan tarlaları ciddi derecede etkiliyor.

2023 yılında gezegenimizin kimi yerlerinde domates bitkileri hiç çiçek açmadı, şeftali mahsulü gerçek düzgün elde edilemedi ve zeytinyağı çok bedelli bir besin hâline geldi.

Sürdürülebilir tarım planlaması çalışmaları bir yandan planlanıp bir yandan hayata geçse de ne yazık ki hiçbiri, iklim krizinin suratına yetişemiyor.

Küresel Ahenk Kurulunun iddialarına nazaran 2050 yılına kadar tarım verimliliği %30 oranında azalacak. Besinlerde kıtlık artacak ve fiyatlar ateş kıymeti olacak.

Nesli tükenmekte olan hayvanlar gibi nesli tükenmekte olan besinler da var.

Kahvesiz ve çikolatasız bir hayat düşünemeyenler için üzücü haber…

İklim krizi; Güney Amerika, Afrika, Asya ve Hawaii üzere kahve yetiştirilen bölgelerde hayli tesirli. Şartlar bu formda devam ederse kahve üretim tarlalarının yarısı, 2050 yılına kadar yok olacak.

Kahvenin eşlikçisi çikolata da global ısınmanın kurbanlarından. Kakao ağaçları sıcak iklimleri tercih etse de bol nem ve yağmura da muhtaçlıkları var. Lakin iklim değişiklikleri nedeniyle yüksek sıcaklıklar, topraktan ve bitkilerden fazla nemi emiyor. Tüm bunların sonucu ise kakaosuz, yani çikolatasız bir yaşam…

Yine Türkler olarak bizi derinden yaralayacak: Çay.

İklim krizi; çayın varlığını tehdit etmekle kalmıyor, tıpkı vakitte şimdiki olarak kalitesini ve tadını da bozuyor. Araştırmalara nazaran 2050 yılına kadar çay üretim alanları %55 oranında azalabilir.

Üstelik çay toplayıcıları için de önemli bir risk kelam konusu. Hasat mevsiminde artan hava sıcaklıklarında çalışan emekçiler, sıcak çarpması gibi birçok ziyanlı tesire maruz kalıyor.

Sofralarımızın demirbaşlarından: Pirinç ve buğday.

Pirinç yetiştirilen bölgelerde ortalama 13 cm su derinliği olması gerekir fakat artan sıcaklıkların getirdiği kuraklık, bu tarlaları da tehdit ediyor.

Buğday için de tıpkı risk kelam konusu. Postdam İklim Tesiri Araştırma Enstitüsünün yaptığı araştırmaya nazaran sıcaklıkların 30°C üstüne çıktığı her gün; mısır ve soya fasulyesi bitkileri, hasatlarının %5’ini kaybediyor.

Domatessiz yemek mi yapılır?

Domates için en uygun sıcaklık, 22-28°C ortasıdır. 35°C seviyelerine ulaşıldığında ise randıman hayli düşer. Artık yazları, sıcaklığı 35-40°C görmeye alıştığımızı düşünürsek tehlikeyi az çok kestirim edebilirsiniz.

Risk o kadar büyük ki McDonald’s ve Burger King gibi fast food devleri bile menülerinden domatesleri azalttı yahut büsbütün çıkardı (Eh, hayvancılık kesimine katkı sağlamasalar bunların hiçbirine gereksinim duymayacaklardı, orası da ayrı…).

Her türlüsünü çok sevdiğimiz patates…

Kızartması, sulu yemeği, dolması, salatası… Her şeyiyle sofralarımıza lezzet katan patates de iklim krizine kaybedeceğimiz besinler ortasında.

Yağışların azlığı, sıcaklık, hayvancılık için tahrip edilen verimsiz topraklar… Bunların hepsi ne yazık ki patates kesimini darmadağın ediyor.

İklim krizi yüzünden ileride tatlarını unutabileceğimiz başka kimi besinler:

• Portakal
• Şeftali
• Et ve deniz ürünleri
• Mısır
• Şarap
• Biber
• Yer fıstığı

Tüm bu yiyecekleri kaybetmek istemiyorsak iklim değişikliği için kişisel olarak nasıl çaba edebiliriz?

• Özel arabalar yerine otobüs üzere toplu taşıma araçlarını tercih etmek.
• Çöplerimizi hakikat bir biçimde ayrıştırarak geri dönüşüm kutularına atmak.
• Hayvansal gıda tüketimini azaltmak yahut büsbütün bitkisel beslenmeye geçmek.
• Enerji tasarruflu cihazları tercih etmek.
• Ağaçlandırma projelerine katılmak.

Dünyamız, amiyane tabirle şarampole yuvarlanıyor. “Benim tek başıma yaptığım şeyin ne üzere bir tesiri olabilir?” demeden daima birlikte hareket ettiğimizde ise gezegenimizin yazgısını ve kendi kaderimizi değiştirebiliriz.

İlginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz: