Son dakika… Zelzeleye hazırlıkta farklı ilçe tıpkı sorun! Beyoğlu’ndaki yapı stoğu ve muhtemel riskli semtler nereler?
MERT İNAN İstanbul – Beyoğlu, zelzelesi bekleyen İstanbul’da kentsel dönüşümün gerektiği ilçelerin başında geliyor. Fatih’ten sonra en çok tescilli yapının yer aldığı megakentin kalbi olan ilçede, 40-50 yıllık binlerce eski yapı bulunurken, Okmeydanı ve etrafı ise riskli alan olarak kabul ediliyor. Toplam 220 bin nüfusa sahip ilçedeki kentsel dönüşümü Beyoğlu Belediye Lideri Haydar Ali Yıldız anlattı. Tarihi SİT alanı dışındaki yerlerde ortalama bina yaşının 35-40 olduğunu söyleyen Yıldız, “İlçemizde 27 bine yakın konut var. Konut artı iş yeri olarak 144 bin bağımsız kısım mevcut. Kentsel dönüşümde öncelik sıralamasına koyduğumuz yerlerin başında Okmeydanı geliyor” dedi.
Beyoğlu’ndaki yapı stoğu ve muhtemel riskli semtler nerelerdir?
İlçemizde 27 bine yakın yapı stoğu bulunuyor. Bu yapı stoğunun üçte birinin olduğu Okmeydanı’nda 25 bin bağımsız üniteye denk gelen 6500 konut yer alıyor. Okmeydanı’ndaki yapıların büyük kısmı 1989-1994 ortasında inşa edilen konutlar. Bölgede imar kanuna muhalif, plansız, projesiz, ruhsatsız, hiçbir mühendislik kontrolünden geçmemiş, riskli yapılar kelam konusu. Özetle Okmeydanı’ndaki yapı stoğunun yüzde 90’ı ruhsatsız ve tapusuz yerler. Bize “20 yılda ne yaptınız?” diyenler ile bundan sonra geçmişten bugüne neler yapıldığını konuşacağız. 20 yıldır kentsel dönüşüm projeleri üzerinde çalışıyoruz lakin CHP’li milletvekillerinin önümüze çıkardıkları mahzurlar bizlere daima vakit kaybettirdi.
Vakit kaybına yol açtığını söylediğiniz mahzurlar nedir?
Okmeydanı geneli vakıf yerleri üzerine yapılan binalardan oluşuyor. Vakıf toprağında bir bina yapılamaz. Tahlil için vakıf yerlerini Hazine toprağı ile takas etme teklifini sunduk. Böylece açıkça vatandaşlarımızdan yana hal alarak Beyoğlu’nda Hazine yerleri ile vakıf topraklarının takasını gerçekleştirmeyi başardık. 2012 prestijiyle hak sahipliklerinin tespiti başlatılmıştı. İmar planları yapıldı. Okmeydanı için hazırladığımız imar planları mahkeme tarafından 2012’de iptal edildi. İptal sürecinin taşlarını CHP’li yöneticiler döşedi. Beyoğlu’nda daima açılan karşı davalar ile daima başa döndüğümüz üzere vakit kaybettik.
Okmeydanı’nda kelamını ettiğiniz riskin boyutu nedir?
Okmeydanı bölgesindeki binalardan 2016’da karot numuneleri alındı. Bilim insanları karot örneklerini inceleyip yapıların çürük olduğunu ortaya koydu. Rapor, Bakanlar Kurulu’na sunuldu ve Okmeydanı’nda 6 mahalleyi kapsayan, içinde 25 bin bağımsız kısım, daire ve iş yeri olan bölge için riskli alan kararı verildi. Toplam 123 hektarlık riskli alan kararı, CHP’li milletvekili Yüksel Mansur Kılıç başta olmak üzere, CHP’li yöneticiler tarafından “Buralar riskli alan değil” denilerek dava açıldı. İptal davası Danıştay’dan döndü. Fakat bu süreç 7 yıl kaybetmemize neden oldu. Bu süreçte zelzele olsa, 70-80 bin insanımız ömrünü yitirseydi bunun vicdani yükünü nasıl taşıyacaklardı? 2012 yılında da birebirini yaptılar. İmar planları ve kentsel dönüşüm çalışmaları yapıldıktan sonra tıpkı isimler, “Burada rant var, zulüm var” demeye başladılar. Buradan herkesi ispata davet ediyorum. Neyin rantı var açıklasınlar.
İmar artışı sıkıntısını nasıl çözüyorsunuz?
Okmeydanı’nda imkansızın üstünü deniyoruz. Örnek vermek isterim. Diyelim ki, dört kardeş anne ve babasıyla bir meskende kalıyor. Bu dört kardeş vakit içinde evleniyor ve her birinin çocukları oluyor. Sonra bu bireyler dönüp diyor ki, “Bu meskende yaşamaya devam edelim, bizi bu meskene yerleştir yahut her birimize daire yap.” Hakikaten de imkansızın üstünü deniyoruz. Boş alan kapasitesi sıfır olan bir ilçe Beyoğlu. Örneğin Başakşehir, Esenler, Tuzla üzere rezerv alan kapasitesi olan yerlerde dönüşüm yapmakla, Beyoğlu’nda dönüşüm yapmak ortasında önemli fark var. Bize “Ölümü gösterip sıtmaya razı ediyorsunuz” diyenlere, “Asıl sizler sıtmayı gösterip vefata razı ediyorsunuz” diyorum. Kentsel dönüşümle ilgili KİPTAŞ Genel Müdürü metrekare maliyetini açıkladı. İnşaatta bir metrekarenin maliyeti 14 bin lira. 100 metrekarelik yeriniz için toplam maliyet 1 milyon 400 bin lira. Bir teyzemiz parası olmadığını söyleyince, 500 bin liralık riskli dairesinin yıkılıp tekrar yapılınca 10-15 kat pahalanacağını söyledik. “Teyzeciğim anahtarı aldığında ister kiraya verir, ister oturmaya devam eder, istersen satar daha uygun bir yerde konut alır, elinde kalanla da borcunu kapatırsın” dedim. Tıpkı teklifi oğluna ilettim. “Allah gecinden versin, teyzemizin başına bir şey gelse 11 daire size kalacak” dediğimde, “Neden ödeyelim, siz yapın verin” dedi. Allah aşkına hangi belediyenin bu türlü bir bütçesi var? Vatandaş kuruş harcamadan 55 milyar lira pahasında 11 daireye sahip olmak istiyor. Bu türlü bir anlayışla kentsel dönüşüm zor! Bu türlü bir model dünyada yok.
Rakamlarla Beyoğlu
Nüfus: 226 bin
Yüzölçüm: 8.76 kilometrekare
Bina sayısı: 27 bin
İstiklal Caddesi için talep gelmedi
Başkan Haydar Ali Yıldız, İstiklal Caddesi için “Karot örneklerinin alınması ve riskli yapıların tespiti için çalışmanız olacak mı?” sorusunu “Karot testleri için vatandaşlardan talep gelmesi gerekir. Şimdiye kadar İstiklal Caddesi için bu türlü bir talep gelmedi. Şişhane’den Taksim Meydanı’na kadar olan alan tarihi kentsel SİT alanı. Bu bölgede yapılacak güçlendirme, onarım yahut yenileme projeleri Anıtlar Konseyi kararı olmadan yapılamaz. İstiklal Caddesi ve çabucak paralel sokaklarda 100-150 yıllık binalar var. Bunların incelenmesi karot testleri için vatandaşların müracaat yapması gerek” diye yanıtladı.
‘Can kurtarma olarak bakıyoruz’
“Kentsel dönüşüm için en evvel zihinsel dönüşüme muhtaçlığımız var” diyen Lider Yıldız, şunları söyledi:
“Mahallelerde vatandaşlarla buluşuyoruz. Muhalefet partilerinin yöneticilerine de anlatıyoruz. ‘Bundan sonra kentsel dönüşüme karşı çıkanlar hesap verir’ diyorum. Bir vatandaşımız dubleks dairesi olduğunu belirterek, ‘Başkan dönüşüm olursa bana ne vereceksiniz?’ diye sordu. Kendisine metrekare hakkı neyse onu vereceğimizi belirttik. 25 bin dönüşmesi gereken yapıdan bahsediyoruz, vatandaşımız ‘Ne vereceksin?’ diyor. Bu başla dönüşüm yapamayız. Kentsel dönüşüm partiler üstü bir sorunu. Vatandaşlarımızın istekli olması gerekiyor. Zelzelesi temel alan, süratli dönüşümle canları kurtarmak zorundayız. Kentsel dönüşüme can kurtarmak olarak bakıyoruz. Bugün için artık kentsel dönüşüm kurtarma faaliyetidir.”
‘YIKILMIŞ, ENKAZA DÖNMÜŞ YAPILARIN YIKIMI BİLE SORUN OLUYOR’
‘Yerinde dönüşümden yanayız’
Okmeydanı’ndan öbür kentsel dönüşümde sıkıntılı bölgeler var mı?
Fetihtepe’de ruhsatsız ve riskli 400-500 bin liralık daire sahipleri 6-7 milyon liralık sarsıntıya güçlü konutlara kavuşacak. Hak sahibi kadar daire ve dükkân yapıyoruz. Bu bölgede zorla dönüşüm yaptığımızı öne sürdüler, yüzde 95’i uzlaşmış yalnızca yüzde 5 “İstemiyoruz” demiş. Yüzde 5’lik kesim de hususa ideolojik yaklaşan, Mansur Kılıç’ın başını çektiği küçük bir küme. Fetihtepe’nin çabucak yanı başında Şişli Belediyesi’ne ilişkin mahalleler var. Rantsal olmayan kentsel dönüşümü yapsınlar biz de görüp örnek alalım. “Burada rant var” diyenlere sesleniyorum, Fetihtepe’de vatandaşın kazandığından öteki kim ne kazandıysa ispat etsinler. İspat etmeyeni müfteri ilan edeceğim. Piyalepaşa’da 130 bağımsız kısım, 80 hak sahibi için kentsel dönüşüm başlatıldı. Fetihtepe’de 20 yıl geri ödemeli planlama yaptık. Anahtar teslimine kadar ödeme almayacağımızı beyan etik. Anahtarını teslim aldığında 7-8 milyar liralık dairelere kavuşacak.
Bu süreçte itirazlar yükselmedi mi?
Birkaç bayan vatandaşımız “Depremin altında kalalım fakat bu parayı ödemeyelim” dedi. Bize beddua edenlerden tutun, hakaret edenlere kadar birçok durumla karşılaşıyoruz. Yüzde 5’lik kesim ideolojik yaklaşımlarla hareket eden bir küme. Bu kişiler Fetihtepe’de makine önünde durup, elektrik aygıtına bağlı hastayı yola bıraktığımız palavrasını servis etiler. CHP’li vekillere “Siz plan getirin uygulayalım” diyoruz, yanaşmıyorlar. Batsın bu türlü siyaset diyoruz. Yerinde dönüşümü destekliyoruz.
Kentsel dönüşümde istediğiniz ivmeyi yakaladığınızı düşünüyor musunuz?
Fetihtepe’de 1000 bağımsız kısım dönüşüyor, Okmeydanı’nda dönüşümün hızlanması lazım. Yerinde dönüşüm ile zelzeleye güçlü binalar yapmalıyız. Tarlabaşı’nda 500 bağımsız ünite dönüştürüldü. Örnektepe’de Haliç Kongre Merkezi’nin sırtı dediğimiz bölgede 400 ünitelik yer dönüştürüldü. Tarlabaşı’nda 2005’te yenileme alanı ilan edildi. “Eski yapıları dönüştürelim” dediğimizde malikler ortasında uzlaşma sağlanamıyor. Metruk, yıkık dökük, enkaz haline gelmiş yapıları yıkıp taşıdığımızda, yurt dışından bir kişi kapımızı çalıp “Dairemde kasa vardı, mücevherler vardı” diyebiliyor. Yıkılmış, çökmüş, içine beton yığılıp enkaza dönmüş yapıların yıkımı bile sorun oluyor. Tutanakla, emniyet eşliğinde yıkım olmuş, birkaç yıl sonra karşımıza dikilip “Benim hazinem vardı, gömü vardı” üzere laflar bile duyuyoruz.
Beyoğlu’nda 55 toplanma alanı var
Başkan Yıldız, toplanma alanlarına ait ise şunları söyledi:
“Beyoğlu, neredeyse boş alan olmayan bir ilçe. CHP’lilerin direnmelerine karşın Beyoğlu’ndaki tüm spor tesislerini belediye olarak devraldık. Bu tesisler çocuklar ve gençler için spor faaliyet alanı olmanın yanı sıra mümkün zelzelede toplanma alanı olarak kullanılacak. İlçe genelinde 55 toplanma alanımız var. Metrekare bazında yetersiz olsa da kış aylarında yaşanacak mümkün bir sarsıntıda yaşlılarımızın barınacağı kapalı alanlarımız mevcut. Hasköy’de 1200 metrekarelik kapalı alanımız son felakette yardım toplama ve lojistik merkezi olarak kullanıldı. Bu kapalı alan tıpkı vakitte sarsıntı toplanma alanımız. Piyalepaşa’daki su saatini restore ediyoruz. Güneş gücü depolayarak yıl boyunca acil durumda kendi elektrik gücünü depolayacak 10 dönümlük bir alan yaratıyoruz. Burada muhtemel afetten sonra 20 bin insanın 48 saat boyunca su gereksinimini karşılayacak depolama sistemimiz olacak. İlçe arama kurtarma takımlarımız ve gönüllülerimiz vakit zaman tatbikatlara katılıyor. Islahiye Müge Apartmanı’ndaki canlı olarak insanlarımızı çıkartan takım Beyoğlu Arama Kurtarma timleriydi.”
YARIN: ŞİŞLİ
