Erkekler Neden Küçük Ayrıntılardan Büyük Manalar Çıkararak Bayanların En Ufak Samimiyetini Bile “Cinsel İlgi” Zannediyor?
Anlattığımız örnek, “sexual overperception bias” yani “cinsel çok algılama ön yargısı”, ruhsal araştırma kısmında kendine yer buluyor. Bu bilişsel yanılgı aslında evrimsel biyoloji ile direkt ilgili.
Düşününce “Doğru ya, bu neden oluyor ki?” diyeceğinize eminiz. Bazen küçük bir jestin arkasında derinlemesine mana arayan erkekler, karşı taraftaki kişinin ilgisini abartarak kıymetlendiriyor. Zira tabiatlarında, çiftleşme fırsatını kaçırmadan doğan “maliyet” var. “Maliyetle ne alakası var bu hususun?” diye soruyorsanız sizi şöyle alalım.
Öncelikle “cinsel çok algılama ön yargısı”nı tanımlayalım.
Cinsel çok algılama ön yargısı, oburlarının sizinle gerçekte olduğundan daha fazla cinsel olarak ilgilendiğine inanma eğilimi olarak tanımlanıyor. İçeriğimiz erkekler üzerine kuruldu zira yapılan araştırmalar, bu eğilimin erkeklerde bayanlara nazaran daha yaygın olduğunu buldu. Bayanların bir erkeğin cinsel ilgisini küçümseme olasılıkları ise daha yüksek.
Hani derler ya, “Aşkta her şeyin ismi var.” diye; aslında burada da her şeyin bir maliyeti var üzere görünüyor!
Maliyet hesabı yaptıran şey, evrimsel biyolojiden oburu değil. Ön yargı, birçok farklı durumda ve birçok nedenden ötürü ortaya çıkıyor. Lakin evrim teorisine baktığımızda karşılaşılan şey, ön yargının asıl sebebi hâline geliyor. Genelde erkekler için kaçırılan cinsel fırsatların uygunluk maliyetleri, birçok vakit başarısız kur yapma nedeniyle kaybedilen vakit ve uğraşın maliyetlerinden daha yüksek.
Ancak bu, bayanlar için geçerli değil. Bayanlar, gebelik ve yavru bakımının vakit ve güç maliyetlerinin dayattığı sınırlamalar sebebiyle tipik olarak çok daha kısıtlı. Tüm bu nedenler yüzünden ve öteki bir verimli eşe hazır erişimleri olduğundan ek çiftleşme fırsatlarından düşük yahut olmayan marjinal üreme yararları elde edebiliyor.
Erkekler için her ne kadar kur yapma eforu maliyetli olsa da farklı üremede bu maliyetler, kaçırılan çiftleşme fırsatlarının maliyetleriyle karşılaştırıldığında sönük kalıyor.
“Hayatta kalmak için ürememiz gerek.” fikri de evrim teorisi ile birlikte geliyor. Bu yüzden de aslında erkekler yalnızca üreme talihlerini arttırmak gayesiyle herkesin kendileri ile çiftleşmek istediğini varsayıyor.
“Sanırım beni istiyor.” fikrinin cinsellikle sonlanmadığı vakitler toksik münasebetler ortaya çıkıyor.
Romantik güldürülerde yahut TV programlarında “Sanırım beni istiyor.” klişesini sıklıkla duyuyoruz. İşte bu klişenin akabinde gelen ön yargılar da birtakım durumlara neden olabiliyor. Yanlışlı biçimde kendisi ile cinsel olarak ilgilendiğini düşünen kişi, aslında uyumsuz toplumsal etkileşimlere yol açıyor.
İş yerinde yanlış anlaşılmalar, iş arkadaşları ortasındaki gerginlik baş gösterirken gelecekteki münasebetler de zedelenebiliyor. Bayanların ekseriyetle kendilerini rahatsız edici durumlarda bulması da toksik çalışma kültürlerini beraberinde getiriyor.
Cinsel çok algılama ön yargısı, klasik “yanlış anlaşılma”nın çok daha ötesinde.
Geniş kapsamlı bilişsel bir kusur olan bu durum, sanıldığı kadar kolay değil. Kimi beşerler, kelamda niyetleri ile harekete geçtiği zaman taciz olaylarından tutun da daha birçok rahatsız edici durum ortaya çıkıyor. Bilhassa insanların bariz formda dost canlısı olduğu kurumsal ortamlarda, cinsel ilgi konusundaki ön yargılar çok daha büyük oluyor.
ABD’de yapılan bir araştırma, bayanların yüzde 60’nın iş yerinde istenmeyen cinsel ilgi, cinsel baskı ve cinsel açıdan kaba davranış ile yorumlar yaşadığını ortaya koydu. Türkiye’ye baktığımızda ise yeniden acı bir gerçek karşımıza çıkıyor. Avrupa Birliği üyesi ve aday ülkeler ortasında Türkiye, iş yerinde cinsel tacizin en sık yaşandığı üçüncü ülke.
Yapılacak şey aslında kolay: Beyefendiler, kendinizi övmeyin!
Cinsel ilgi hakkında bir karara varmadan evvel bu ön yargı sıkıntısını akılda tutmak değerli. Şayet bu türlü bir sezinleme varsa havadan nem kapmak yerine davranışların bütününe bakmak ve inancı doğrulamak için vakit ve yer uygunluğunu pahalandırmak gerek.
Tabii ki her samimi davranış temiz olmayabilir, ön yargılar hakikat da çıkabilir fakat üçüncü bir gözden de dayanak almak yapılacak mantıklı hareketlerden biri. Ya da yapılacak bir başka şey olaya dışarıdan bakmak. Ön yargılı davrandığınız bayan, kuşkuya düşürdüğü hareketi diğerine yaptığında ne düşünürsünüz?
Flört teşebbüsünde bulunmadan evvel asıl soru şu olmalı: Beni nitekim istiyor mu yoksa yalnızca varsayım mı yapıyorum?
Erkek ve bayan ilgileri hakkında öbür içeriklerimiz:
