“Zihnimiz Bize Bunu Niçin Yapıyor?” Diyeceğiniz Birbirinden Değişik Ruhsal Sendromlar (Bazıları Düşman Başına)

Sosyal medya ile daha çok karşımıza çıkan sendromların yanı sıra erkeklerde daha sık görülen sendromlara kadar birçok ruhsal bozuklukları derlediğimiz içeriğimizde, çok şaşırıp “Düşman başına!” diyecekleriniz de var.

Belki de daha evvel hiç duymadığınız farklı sendromları okurken insan zihninde neler olabileceğini görünce şaşırabilirsiniz.

Hasta olunca etrafınızdaki insanlardan ilgi beslersiniz değil mi? Bu aslında genelimiz için bu türlü ve bunda aksi bir şey yok. Lakin kimi beşerler, hasta olmadığı hâlde hastaymış üzere davranarak hem etrafından hem de hastanelerden ilgi bekliyor. Kâfi ilgi görmediği vakit Munchausen sendromu yaşayan şahıslar, bazen kendilerine bilerek ziyan verme durumlarına bile girebiliyor.

Bir de bunun level atlamışı var, o da Munchausen by proxy sendromu. Vahim bir seviyede olan bu sendromda ebeveynler, çocukları hasta olmadığı hâlde onları hasta üzere gösteriyor, üstüne kimileri fizikî ziyan veriyor. İleri boyutta bu rahatsızlığı yaşayan ebeveynler ise çocuklarını öldürebiliyor.

Sendrom deyince aklımıza birinci gelenlerden biri: Stockholm sendromu

“Eziyet edilen bireylerin, onları bu duruma sokan bireylere karşı besledikleri sadakat ve anlayış duygusu”, bu sendromun kısa tanıtımı olabilir. Hatta bunu daha da kısaltacak olursak “Celladına âşık olmak.” diyebiliriz.

1973’te banka soyan kişi ve rehineler ortasında yaşanan bu his, “Stockholm sendromu”nun başlangıcı olarak sayılıyor. Stockholm’de yaşanması da sendroma kentin isminin verilmesine neden oluyor. Bankada ve daha sonrasında mahkemede yaşananlar ise olayı daha da farklı hâle getiriyor.

Hiç büyümek istemeyenlerin sendromu: çocuk-adam sendromu

İsminin hakkını veren bir başka sendrom, Peter Pan sendromu olarak da bilinen çocuk-adam sendromu. En ufak işlerde bile yardım isteyen, başkasından bakım bekleyen şahısların içinde bulunduğu durumun tıptaki ismi. Sendromun isminde “adam” geçse de bayanlarda da görülebiliyor.

Ev işinin daha çok bayanlar üzerinde olmasından ötürü genellikle erkeklerde görülen bu sendromu yaşayan bireyler kadar karşısındakiler de haklı olabiliyor.

Peki neden insan bu sendromu yaşar ve hayatında ne üzere değişiklikler olur?

Kadının bayanla çalışmasının güç olmasının sebeplerinden biri “kraliçe arı sendromu” olabilir mi?

Eğer bir bayansanız ve iş yerinizde çalışmaktan zorlandığınız öbür bir bayan varsa kraliçe arı sendromuna maruz kalıyor olabilirsiniz. Kadın dayanışmasının tam tersi olan bu durumda aslında hemcinsler birbirinin başarısız olmasını istiyor.

Kraliçe arı sendromu yaşayan şahısların ise bu biçimde davranmasının altında erkek hâkim iş toplumunda asimile edilmiş olmaları gösteriliyor. “Pembe taciz” olarak da bilinen bu sendromu en çok yaşayan bireyler ise hemşireler.

Enkaz altında, öteki beşerler gördüğünü sanan şahısların yaşadığı “üçüncü adam sendromu”

Sadece depremzedelerin değil dağcıların da yaşadığı üçüncü adam sendromunda, bireyler uzun müddet enkaz altında yalnız kaldılarsa melek, Hızır yahut öteki bir kişi gördüğünü sanıyor. Beynimizin bize oynadığı oyunlardan biri olan bu sendrom, kimi sinemalara de husus olarak gözler önüne serildi.

Telefonda rastgele bir bildirim olmamasına karşın titriyor üzere hissediyorsanız “hayalet titreşim sendromu”na güzel geldiniz.

“Öyle sendrom mu olurmuş?” demeyin. Bilim insanları buna da bir isim koymuş. Bir süre bildirim almadığımızda beynimizin bize oynadığı bu oyun, telefon kullananların neredeyse yüzde 90’ında görülüyor.

Telefon olmadığı devirlerde kapı zili üzere seslere “hayalet davet sendromu” denirken teknoloji ile artık telefonların çalıyormuş hissine verilen isim “hayalet titreşim sendromu” oluyor. Alışılmış bir de “hayalet uzuv sendromu” var:

Son periyotlarda birçok kişi “apati sendromu”ndan muzdarip olabilir.

Sizin için artık hiçbir şeyin manası yoksa, enerjiniz bitmiş üzere hissediyorsanız ve yokmuşsunuz üzere davranıyorsanız apati sendromuna yakalandınız demek.

Tükenmişlik sendromunda da görülen apati, ekseriyetle acı dolu bir hayat yaşayan bireylerde daha baskın oluyor.

Sosyal medya palavrasının başka ismi: ördek sendromu

Bazı beşerler toplumsal medyada, hayatının acı tatlı her anını paylaşmayı tercih ederken kimileri yalnızca en hoş anlarını aktarıyor. Zira onlar kendini herkesten daha uygun olduğu konusunda inandırıyor.

Hem anlaşılamamaktan korkan hem de başarısızlığı gündemine bile getirmek istemeyen şahısların muzdarip olduğu ördek sendromu, bilhassa gençler için büyük bir sorun teşkil ediyor.

Sosyal medya kullanıcılarının tesiri aldığına girdiği bir öteki sendrom daha var. O da “aşil sendromu”

Sosyal medyanın hayatımızın bu kadar içinde olması aşil sendromu yaşayan bireylerin sayısında artış göstermiş olabilir. Lakin bu sendrom günlük hayatımızda da karşımıza çıkıyor. Beşerler, diğerlerine kendilerini olmadıkları kişi üzere göstererek beğenilmek isteğini taşıyor.

Örnek gösterilen başarılara ulaşamayacağını düşünen bireyler, telaş bozukluklarını da beraberinde yaşıyor. Verilen vazifeleri, kusursuz yapamayacaklarını düşünüp panikleme de sendromun belirtilerinden bir başkası.

Televizyonlardaki şiddete alışıp bunu gerçek hayatta olağan sanan bireylerin sendromu: vasat dünya sendromu

Gerçeklik algılarının birçoğunun toplumsal medya ve televizyonlardan kaynaklı değiştiğini düşünüyor musunuz? Sorunuzun karşılığı “evet” ise haklısınız. Aşırı şiddet içerikli şeyler izlemek insanların dış dünyaya kapanmasına neden olduğu üzere zayıf ve ürkek olmalarına da neden oluyor.

Kısaca “Beynimiz yıkanıyor.” diyebilir miyiz?

Çocuklarının “mükemmel” olmasını isteyen ebeveynlerin sahip olduğu “altın çocuk sendromu”

Her çocuğun belli bir kapasitesi varken birtakım anne ve babalar, çocuklarının her bahiste en uygunu olmasını istiyor. Bu türlü baktığınızda aslında bu işte pek bir gariplik göremeyebilirsiniz. Lakin istemek ve bu yolda çocuğu zorlamak farklı şeyler.

Çocuğu zorlayan, çocukluğunu yaşamasına müsaade vermeyen ebeveynler ise ekseriyetle narsist kişilerdeki bireyler oluyor. Denetimci ebeveynler yüzünden aslında çocukların tüm saf hisleri öldürülüyor.

Hasta bina sendromu: Olduğunuz binada kendinizi hasta hissetme durumu

İş yerine gittiğinizde yahut kapalı bir binada uzun mühlet yer aldığınızda kendinizi hasta üzere hissediyor ancak dışarıya çıktığınızda olağana dönüyorsanız “hasta bina sendromu”nu taşıyor olabilirsiniz. Nefes darlığı, öksürük, kaşıntı, baş dönmesi üzere belirtiler olduğundan da aslında ruhsal değil fizikî olarak kendinizi hasta hissediyorsunuz.

İlk ortaya çıktığı 1970’lerde insanların bu durumu yaşıyor olabilmesinin nedenlerini düşününce mantıklı geliyor. Zira enerji krizi ve ısıtma maliyetleri yüzünden binalar, hava geçirmez halde yapılıyordu. Günümüzde hâlâ yaşanıyor olmasının da öbür sebepleri var alışılmış ki.

Güçlü bireylerin de kendine has sendromları var. Bakınız: hubris sendromu

Siyasetçi, yönetici, cumhurbaşkanı, CEO üzere aklınıza gelebilecek güçlü pozisyondaki şahıslar hubris sendromu yaşayabiliyor. Tanrısal ego olarak da bilinen bu sendromdaki şahıslar, hiç yanlış yapamayacaklarına inanıyor. Biraz tanıdık geldi değil mi?

Hubris sendromunun; oburlarının yargılarını hor görme, gerçeklikle bağını koparma, yalnızca yaradana hesap vereceğini düşünmek üzere birtakım belirtileri var. Bu tüm belirtilerden en az 3 adedine sahip şahıslar ise hubris sendromu içerisine dahil ediliyor.

Kıskançlık krizi yaşayan sevgililer buraya. Kıskanan taraf, Othello sendromu yaşıyor olabilir.

WhatsApp son görülmenin kapalı olmasına sonlanma, toplumsal medya hesaplarının şifrelerinin istenmesi, kişisel eşyaların karıştırılması ve daha fazlası sevgilisini ya da eşini kıskananların sahip olduğu Othello sendromunun kimi belirtileri.

Sevdiği için kıskanma üzere kolay bir hissin ötesinde olan bu sendromun sonu, üzülerek izlediğimiz haberleri de karşımıza çıkarabiliyor. Şiddet, intihar, cinayet gibi fecî durumların yaşanmaması için ise sendroma sahip bireylerin tedavi olması gerekiyor.

Bulunduğu pozisyonun hakkı olmadığını düşünen bireylerin yakalandığı Imposter sendromu

Başarı ile geldiğiniz bir durum olsa bile kendinizi oraya layık değilmiş üzere görebilirsiniz. Hatta birisinin size “Başarısızsın.” demesinden de korkuyorsanız Imposter sendromu yaşıyor olabilirsiniz.

Araştırmalar, 5 öğrenciden 1’inin bu sendroma sahip olduğunu söylüyor.

Kötü giden bir şeye bile bile devam ediyorsanız “batık bedel sendromu” yaşıyor olabilirsiniz.

Sizi sıkan bir pantolonunuz var lakin çok para verdiğiniz için giymeye devam ediyorsanız ya da anlaşamadığınız lakin uzun müddettir devam eden ilişkinize devam ediyorsanız bu sendromu yaşıyor olabilirsiniz.

İlişkilerde, günlük hayatımızda ve iş hayatı üzere pek çok alanda yaşadığımız durumlardan biri olan batık bedel sendromunun sebeplerinden biri ise kaybetmeyi dayanılmaz bulmak. “Kim dayanabilir ki?” Fakat bunlar hayatınızı önemli manada olumsuz tarafta etkiliyorsa sendromdan çıkmanızda yarar var.

The Truman Show’un başrolünde siz olabilir misiniz?

The Truman Show sinemasının konusunu bilmeyenler için kısa bir açıklama yapalım. Jim Carrey’nin başrolünde olduğu sinemada, Truman kendini gerçek hayatta zannetse de ailesi ve etrafındaki herkes aslında birer oyuncu. Truman, bir şeylerin aykırı gittiğini anladığı vakit ise dış dünyaya adım atmaya karar veriyor.

Truman Show sendromu ise beşerler, her an kamera kaydında olduğunu ve şov programının kesimi olduğunu sanıyor. Bu sendrom, öbürleri üzere resmiyet kazanmasa da birtakım kıymetli tıp mecmualarında kendine yer buluyor.

Daha duymadığınız öteki sendromlar da var.

Bazı erkekler fizikî olmasa da ruhsal olarak farklılaşarak eşleri ile bir arada hamilelikle gelen değişimleri yaşıyor. İsmine da “couvade sendromu” deniyor. İnsandan hayvana dönüşme hastalığı olan “öküz sendromu” ise “Yok artık!” reaksiyonunun karşılığı olacak cinsten.

Dövüşme hastalığı, patlayan baş sendromu, Paris sendromu, Alice Mükemmeller Diyarında sendromu ve yaşayan meyyit sendromu da şaşkınlık verici durumlar.

Psikoloji ile alakalı başka ilginizi çekebilecek içeriklerimiz: