Piyasada 3’lü kur periyodu sona erdi
Birol BOZKURT
Türkiye’nin 90’lı yıllarında yaşadığı üçlü kur periyodu Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden evvel tekrar Türkiye’nin gündemine gelmişti. Yaşanan belirsizlik ortamı ve Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) ile kur üzerinde oluşturulan yapay baskı, buna ek olarak bankalara getirilen döviz kısıtlamalarının da tesiriyle piyasada Merkez Bankası’nda, bankalarda ve Kapalıçarşı’da olmak üzere üç başka kurun oluşmasına yol açmıştı.
Piyasada roller değişti
Seçimlerden sonra iktisadın idaresine Mehmet Şimşek’in geçmesi, Merkez Bankası Başkanlığı’na finansal piyasaların çok yakından tanıdığı Hafize Gaye Erkan’ın atanması ve verilen rasyonel tabana dönmeliyiz iletileri piyasalarda karşılık bulmuşa benziyor.
Kur üzerindeki baskının kalkmasıyla birlikte piyasalarda oluşan 3’lü kur da sona ermiş oldu. Kapalıçarşı’da dolar kuru şuanda bankaların altında oluşmuş durumda. Hatta seçimlerden evvel bankalarda yüzde 5’i geçen alış satış makası da düşüşe geçti. Bankalarda bu makas ortalama yüzde 2’lere hakikat çekilmiş durumda.
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynağı, “Bankacılık sisteminin rahat bırakılmış olması buna ek olarak TL mevduat faizlerinin yüzde 50’lere çıkmış olmasının tesiriyle döviz talebi azalmış durumda. Bir ölçüde olsa dövizde çıkışların hızlandığını görüyoruz. Bu da dövizin üzerinde oluşan baskıyı hafifletiyor. Lakin yeniden de temkinli olmak lazım kalıcı olacağını sanmıyorum” diye konuştu.
Üçlü kur periyodunun seçimlerden evvel oluşan belirsizlik ortamında ortaya çıktığına dikkat çeken Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, “Seçimden sonra hükümetin kurulması ve iktisat idaresinin muhakkak olmasıyla ve olağanlaşma iletilerinin verilmiş olmasıyla birlikte belirsizlik ortadan kalktı ve kurda olağanlaşmayı gördük.
Bankaların kurun üzerindeki baskıyı çekmesiyle birlikte kur olağan düzeylerine geldi. Böylelikle oluşan fark ortadan kalkmış oldu. Bunun da tesiriyle vatandaş döviz muhtaçlığını bankalardan karşılamaya başladı.
Şuanda kapalı çarşıda dolar/TL 23.28 düzeyinden süreç görüyor. Bankalarda 5-10 kuruş daha fazla. Bunun yanı sıra bayramda vatandaşların nakit gereksinimi olması ve dövizini bozduranların sayısının fazla olması da doların bir ölçü aşağı gelmesine yol açtı. Bu da kapalı çarşıdan döviz talebinin azalmasına yol açtı” diye konuştu.
“Bayramdan sonra dolar/TL 25 olur”
Merkez Bankasının vereceği faiz kararıyla ilgili de konuşan Yıldırımtürk, “Merkez Bankası’nın faiz artıracak döviz düşecek söylentisine de katılmıyorum. Faizin yüzde 14’e yükseltilmesini bekliyorum. Kademeli bir faiz döngüsü olacağını düşünüyorum. Bayramdan sonra doların 25 lira düzeylerine çıkmasını bekliyorum” dedi.
Bankacılık kaynakları da Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 20’lere yükseltmesini ve faiz artırım döngüsüne girildiği bildirisinin verilmesini beklediklerini belirtiyor. Aksi takdirde piyasada çok sert bir reaksiyon olacağını söyleyen bankacılık kaynağı, Merkez’in faiz kararı ve vereceği bildiriler karşılık bulmaz ise Türkiye’ye talih vermek isteyen yabancı yatırımcının hayal kırıklığına uğrayacağını söylüyor.
Merkez Bankası’nın net rezervi yükselişe geçti
Merkez Bankası’nın net rezervleri de toparlanma eğilimine girdi. Buna nazaran Banka’nın net rezervi 9 Haziran haftasında eksi 3,17 milyar dolara yükseldi. Net rezervler evvelki hafta eksi 5,7 milyar dolar olarak tarihi düşük düzeye gerilemişti. Hatta bugün açıklanacak rezervlerde bu sayının daha da üst çıkması bekleniyor.
Brüt rezervler 9 Haziran haftasında 99,8 milyar dolara geriledi. Evvelki hafta bu sayı 100,5 milyar dolardı. TCMB’nin döviz rezervi ise 58,2 milyar dolardan 57 milyar 790 milyon dolara geriledi. Altın rezervi ise 42 milyar 246 milyon dolardan 41 milyar 993 milyon dolara geriledi. 9 Haziran haftasında net rezerv ise eksi 5,7 milyar dolardan eksi 3,2 milyar dolara yükseldi. Swap hariç net rezerv ise eksi 61,2 milyar dolardan eksi 59,9 milyar dolara çıktı.
“Merkez yabancıyla dirsek temasında”
Görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynağı, Merkez Bankası’nın yabancı yatırımcılarla temasa geçtiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti- “Yatırımcılar Merkez Bankası’na talih verme eğiliminde. Merkez Bankası bugün vereceği faiz kararında beklentileri karşılayan bir faiz artırımı ve kelam konusu sürecin devamı konusunda ileti verirse bu yatırımcılar meçhullüğü düzgünce bitirecektir.
Yabancı yatırımcı satış tarafında olmak istemiyor. Fakat alış tarafında olmak içinde atılan adımları görmek istiyor. Genel tutumun şimdilik nötr kalma tarafında olduğunu söyleyebilirim. Yabancı yatırımcının gelmesiyle birlikte dolarda bir ölçü düşüş olabilir lakin paylara dönüş için biraz daha vakit olduğunu düşünüyorum.”
