Neredeyse Her Hayvan Doğuştan Yüzebiliyorken Biz Beşerler Neden Sonradan Öğrenmek Zorunda Kalırız?
Bizler bebekliğimizi atlattığımızda bile yüzme bilmiyorsak bu türlü bir eylemi gerçekleştiremeyiz ve doğal olarak boğuluruz. Peki bu durum nasıl yalnızca biz insanlara has oluyor? Bunu anlamak için birkaç faktörü göz önüne almalıyız.
Hayvanlar ortasında çoklukla doğuştan bir yetenek olarak kabul edilen yüzme, birçok cins için neredeyse içgüdüsel bir davranışken beşerler için bu beceriyi kazanmak bir süreç gerektiriyor. “Ama bu haksızlık!” diye düşünmeden önce sebeplerine bir göz atalım.
İnsanın doğuştan gelen yüzme refleksi, hayvanlarda olduğu üzere bariz değildir.
İnsanlar, doğum sırasında ekseriyetle kâfi kas denetimine ve koordinasyonuna sahip değildir. Yüzme, kaslar ve hudut sistemleri ortasında karmaşık bir etkileşimi gerektirir; bu etkileşim, doğduklarında tam manasıyla gelişmemiştir. Doğum sırasında insanların motor maharetleri ve kas denetimi de epeyce sonludur.
Bu durum; bebeklerin, doğduklarında şimdi tam olarak gelişmemiş olan nöromusküler (kas ve sinir) sistemlerinden kaynaklanır. İnsan bedeni, kasların ve hudut sisteminin karmaşık bir iş birliği içinde çalışması gereken yeteneklerle doğmaz. Bu da yüzme üzere koordineli hareketleri gerçekleştirebilmek için gerekli olan motor hünerlerin eksikliğiyle ilgilidir.
Bunun yanı sıra yüzen bir hayvanın karada yürümesiyle tıpkı pozisyonda olduğunu görürsünüz. İnsanların ve maymunların, dik bir duruşu oldukları için yüzmek için farklı durum almaları, bunu da vakitle öğrenerek geliştirmeleri gerekir.
Yüzme, bedenin farklı kas kümelerini senkronize bir halde kullanmayı gerektiren karmaşık bir aksiyondur.
Su içinde hareket etmek için vücut konumunun kontrolü, kolların ve bacakların uyumlu bir biçimde kullanılması, nefes alıp verme süreçleri üzere bir dizi faktör; yüzme marifetini oluşturan ögelerdir. Lakin yeni doğan bir bebek, bu çeşit karmaşık kas denetimini ve uyumu çabucak gerçekleştirecek yeteneğe sahip değildir.
Nöromusküler sistemin gelişimi, bebeklerde yaş ilerledikçe ve tecrübe kazandıkça artar. Birinci aylarda bebekler ekseriyetle yalnızca refleksif yansılara sahiptir fakat vakit içinde kas tonusu artar, uyum gelişir ve karmaşık motor hünerleri öğrenmeye başlarlar.
Yüzme yeteneği de genellikle bu süreç içinde gelişir. Ebeveynler tarafından düzenlenen su aktiviteleri, çocukların bu beceriyi öğrenmelerine yardımcı olabilir fakat çoklukla bu süreç doğal gelişimleriyle birlikte ilerler.
İkinci olarak refleksler, insanların su altında uzun müddet boyunca nefes almasına müsaade vermez.
Bu refleks, suya giren birçok hayvanda bulunur doğal olarak ancak biz suya girdiğimizde hava almamız üzere bir durum kelam konusu değildir. İnsanların doğal olarak su altında nefes alma yeteneğini kısıtlayan faktörlerden biri, yüzme refleksleri ve teneffüs sistemleri ortasındaki karmaşık etkileşimdir. Bizler, doğarken suda hava almayı engelleyen bir dizi refleksle donatılmışız.
Suya giren birçok hayvanda, doğal bir nefes tutma refleksi bulunuyor. Fakat insanların bu refleksi, su altında uzun mühlet boyunca nefes almayı destekleyecek kadar gelişmemiştir. Beşerler, suya girdiklerinde otomatik olarak nefeslerini fiyatlar, lakin bu refleks uzun periyodik su altı aktiviteleri için maalesef kâfi değildir.
İnsan evrimi, büyük ölçüde karasal yaşama ahenk sağlamıştır ve bu adaptasyon süreci, suyun olduğu yaşam alanlarından uzaklaşmayı içermiştir.
Bu adaptasyonlar, insanların sucul hayat alanlarından uzak durmasını ve hasebiyle doğuştan gelen su hünerlerine olan gereksinimin azalmasını etkilemiştir. İnsan evriminin kıymetli bir dönüm noktası, sulu hayat alanlarından karasal yaşama geçişle bağlantılıdır.
Homo erectus türü, sulu hayat alanlarından uzaklaşıp çoklukla karada yaşamıştır. Bu geçiş; avlanma, yiyecek toplama ve başka aktiviteler için karada daha tesirli bir halde hareket etmeyi gerektirmiştir.
İşte bu sebeplerden ötürü da neredeyse tüm hayvanlar doğuştan yüzücüyken beşerler bu yeteneğini sonradan kazanıyor. Keşke bizler de öbür tüm hayvanlar üzere refleksif olarak yüzmeyi doğuştan biliyor olsak diye insan içinden geçirmiyor değil fakat olsun!
