Madem Hücrelerimiz Daima Yenileniyor O Vakit Neden Yaşlanıyoruz?

Popüler bilimin en beğenilen hususlarından biri bedenimizin 7 yılda bir büsbütün yenilenmesine dayalı. Ama bu tez, aslında tanınan bilimin ne kadar aldatıcı olabileceğine dair hoş bir örnek.

Tıpkı beynimizin yalnızca %10’unu kullandığımız safsatası üzere, 7 yılda bir bedenimizin baştan aşağı yenileniyor olması da gerçeklikten bir ölçü uzak bir argüman.

Vücudumuz nitekim de belirli aralıklarla kendini kısmen yeniliyor.

Örneğin deri hücreleri yaklaşık yirme günde bir, beyaz kan hücreleri yılda bir, kemiklerimiz ise on yılda bir baştan aşağı yenileniyor. Ancak bedenimizdeki her organ, yenilenmiyor.

Örneğin diş minemiz, her vakit birebir kalıyor. Kadınlarda yumurta hücreleri de asla yenilenmiyor. Kalbimizin de neredeyse yarısı, ölene kadar hiç yenilenmiyor.

Anlayacağınız, 7 yılda bir yenilenme üzere bir durum yok, zaten tam olarak da bu nedenle yaşlanıyoruz. Peki yenilenen dokularımız neden yaşlanıyor?

Örneğin, kemiklerimiz on yılda bir yenileniyorsa, yaşlıların kemikleri neden daha zayıf? Deri hücrelerimiz yirmi günde bir yenilenmesine karşın, neden yaşlı insanların derisi genç insanlarınki kadar uygun görünmüyor?

İşin ilgi cazibeli kısmı işte tam olarak bu soruyla başlıyor.

Vücudumuzdaki her hücrenin doğma, çoğalma ve mevtten oluşan ömür döngüleri var. Hücrelerimizdeki DNA’larımız, uç kısımlarındaki telomerlerle korunuyor. Lakin hücrenin her bölünüşünde, bu telomerler giderek kısalıyor ve kâfi ölçüde bölünmeden sonra neredeyse büsbütün yok oluyorlar.

Bu durum, DNA’nın da hasar almasına neden oluyor ve artık bölünme süreci gerçekleşmiyor. Hücre de yavaş yavaş ölüp yok oluyor. Yani hücrelerin, münasebetiyle bizlerin ömrü, telomerlerimizin uzunluğuna bağlı.

İkinci bir durum ise her hücre bölünmesi sonrası, hücrelerin içindeki yanlışların yeni hücrelere aktarılması. Hasebiyle yeni hücreler oluştursak bile, eski hücrelerin sahip olduğu yanılgılar, bu hücrelere doğuştan geliyor. Daha baştan zayıf, pek çok kusura sahip ve bir oldukça verimsiz oluyorlar. Yani ortaya orijinal hücreler çıkmıyor.

Üçüncü ve son durum ise, hücrelerin tamir sistemlerinin giderek zayıflaması. Zira tamir sistemleri da her bölünmede bu kopyalanmalar sonucu daha fazla kusura sahip oluyor ve vakitle büsbütün fonksiyonsuz hale geliyor. Böylelikle giderek daha fazla hücremiz, kendini onaramaz ve çoğalamaz hale geliyor.

İşte bu üç neden sonucunda, ortalama 75 yıllık bir ömrün akabinde hücreleriniz hala yenileniyor olsa bile sağlıklı ve güçlü hücrelerinizin sayısı inanılmaz azalmış oluyor.

Bu da bedeninizin daha zayıf olmasına neden oluyor ve yaşlılık dediğimiz durumu deneyimliyoruz. Olayın perde gerisi, tam olarak bu türlü…