Türkiye’de de uygulanıyor! 24 saatte kansere nokta atışı
Tıptaki uygulamaların çok süratli değiştiğini ve geliştiğini anlatan Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, “Mesela evvelce bir organa girip iğneyle biyopsi almak çok kolay ve sıklıkla uygulanan bir usul değildi. Ekseriyetle tanısal örneklemeler, yani biyopsi uygulamaları genel anestezi altında yapılırdı. Artık o denli değil, teknoloji gelişti. İğneyle bedenin her tarafına ulaşıp olağandışı dokulardan biyopsi almak mümkün. Doğal bu formül her vakit muvaffakiyete ulaşmayabiliyor. Kimi durumlarda gereğince tümör hücresine ulaşamayabiliyoruz. Bu durumda da likit biyopsi yollarıyla kandan ya da beden boşluklarındaki sıvılar içinden tümöre ilişkin hücre eserlerini toplayabiliyoruz. Her iki durumda da tümöre ilişkin örneklerden NGS tekniği ile yüzlerce gen gayesini inceleyecek teknolojileri kullanabiliyoruz. NGS sayesinde tek bir hücre, DNA yahut RNA’dan çok sayıda kopyalar oluşturabiliyor ve o kopyaların her birini birçok gen tahlili için kullanabiliyoruz. Yani burada tümöre ilişkin küçücük bir DNA ölçüsünü yüz binlerce, binlerce defa çoğaltabiliyoruz” diye konuştu.
Tümöre ilişkin genetik gereç çoğaltılarak tahlil ediliyor
NGS’in en kıymetli avantajının, elde çok az tümör dokusu olduğunda tümöre ilişkin genetik gerecin, yani DNA ve RNA içeriğinin bu metotla çoğaltılabilmesi olduğunun altını çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, kelamlarına şöyle devam etti:
“Eskiden hastadan çok genli tahliller için gereğince büyük bir tümör örneği alınması gerekiyordu. Lakin NGS teknolojisi, çok az tümör örneğinden bile çok sayıda gen tahlili yapmamıza imkan sağlayabiliyor. Birebir anda beşerdeki 46 kromozomun her bir noktasını başka farklı tahlil edebiliyoruz. Bu formülün, gereksinim duyulduğunda tanısal emelle kullanımı da büyük avantaj zira kimi genetik değişiklikler bir tümörün imzası niteliğinde. Bütün bu yenilikler de kanserle savaşta çok büyük bir avantaj.”
Tedaviyi şekillendirmeye yardımcı oluyor
NGS’in tanısal emelle kullanılabildiğini lakin asıl tedaviyi şekillendirmek için doktorlara yol göstermesi açısından değerli olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, “Belli genetik değişiklikleri saptayarak hastaya hangi ilaçların tesir edeceğini ya da tesir etmeyeceğini tespit edebiliyoruz. Yüzlerce yine tesir eden ilaçlar var. ‘Akıllı ilaçlar’ diye bilinen ilaçların gaye tümör hücresinde tesir oluşturması için gereken genetik değişiklik bu tümörde var mı diye bakıyoruz. Küçük bir tümör dokusundan bütün bu tahlilleri yapabiliyoruz. Bu, değerli bir avantaj” diye konuştu.
Akciğer, bağırsak ve yumuşak doku kanserlerinde uygulanıyor
Her tümörün NGS ile incelenebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, şunları da ekledi:
“Hem DNA hem RNA tahlilleri yapılabilir. Gayeye yönelik, yani etraf dokulara ziyan vermeden direkt olarak tümörü yok etmeye yönelik geliştirilmiş ilaçlar var. İlaçların tesir edeceği, tümörlerin üzerindeki bu gayeleri belirlemek için de NGS kullanılabilir. Maksadı belirlerseniz, o maksada yönelik akıllı ilaç kullanabilir, tümörü yok edebilirsiniz. Örneğin akciğer kanseri, bağırsak kanseri ve yumuşak doku kanserlerinde (Sarkom) çok fazla amaç var. Bu maksatları tespit edip tedavide o maksatlara yönelik ilaç kullanılabilir. Pankreas kanserinde daha az amaç var. Burada daha az kullanıyoruz NGS formülünü. Bütün standart tedavi yollarının tükenmiş olduğu, hastalığın ilerlediği durumlarda ise, sanki bu hastalar için öbür tedavi gayesinin olup olmadığını araştırmak için de kullanıyoruz.”
Türkiye’de son 2-3 yıldır yaygın olarak uygulanıyor
Tıp dünyasında, bilhassa de onkolojide yaklaşık 10 yıldır kullanılan NGS’in Türkiye’de son 2-3 yıldır yaygınlaşmaya başladığını belirten Prof. Dr. Hüseyin Baloğlu, “Tümöre ilişkin parafin bloklar elimizde ise, evvel bu tümör dokusundan DNA/RNA elde ediliyor. Sonra bunların kalite ve ölçü alakalı yeterlilik değerlendirmeleri yapılıyor. Sonra da gaye nükleik asit dizilerinin spesifik olarak küçük modüller halinde okunması için ön süreçler tamamlanıyor ve çoğaltarak okuma etabına aktarılıyor. Bu okuma sürecinin tamamlanması bekleniyor ki bu süreç okuma uzunluğuna nazaran değişmekle birlikte 1-2 gün sürüyor. Sonra okuma dataları olağan insan genomu bilgileriyle elektronik yazılımlar ile eşleniyor. Alınan datalar tümör tipine nazaran tahlil edilerek raporlanıyor. Bu akış yaklaşık 4-6 gün sürüyor. Fakat maliyet aktifliği hedefiyle bu müddetler 4-6 haftaya uzatılabiliyor” dedi.
