Parmak Değince Duran Elektrikli Testereler Nasıl Çalışıyor?
Dünyadaki en riskli zanaatlardan biri marangozluktur. Bir kalası kesip istediğiniz biçime bürüyebilmek yıllar alan bir deneyim gerektirir. Marangoz ustalarının o kıymetli elleri, süper ahşap işlerini ortaya çıkarırken ziyan görmeye çok yatkındır; çünkü bildiğiniz üzere kendileri testerelerle çalışıyorlar.
Ancak teknolojinin gelişmesi olağan ki burada da hayat kurtarıyor. Son 10 yıldır marangozların hayatına giren SawStop teknolojisiyle üretilmiş testereler sayesinde parmak bu testereye yaklaştığı anda sistem birdenbire duruyor. Pekala bu testereler nasıl bu kadar ani bir biçimde parmağı tespit edip durabiliyor?
Öncelikle bu süreci bir inceleyelim: Parmak, testereye yaklaşınca ne oluyor?
Bir tahta modülünü, SawStop teknolojisine sahip bir testerede kesmek niyetiyle ilerlettiğiniz sırada parmağınız testereye değecek kadar yakınlaşırsa, testerenin altındaki düzenek anında fren cismini testereye gerçek itiyor. Böylece testere, kırılmak suretiyle durdurulmuş oluyor; çünkü saatte yaklaşık 40 kilometre süratle dönen bir cismi, bir nesneyle durdurmak isterseniz kırarsınız.
Testere, nesneyle durdurulmasının çabucak akabinde yeniden ani bir biçimde yuvasına geri çekiliyor. Bunun sebebi ise olur da fren sistemi çalışmaz ise testere aşağı çekilip orada dönmeye devam etsin, gerekirse sisteme ziyan versin lakin parmak kopmasın diye.
Nasıl durduğunu anladık, pekala bu testereler parmağı nasıl tespit ediyor?
SawStop teknolojisinin parmağı tespit etme sistemi, parmağın elektriksel kapasitesine ya da teknik terimiyle ‘kapasitansına’ dayanır. Kapasitans, statik elektrik üzeredir. Bir kapasitör (bu durumda parmak), bir küme elektronu içine tıkıştırabileceğiniz ince bir metal levhadır.
SawStop sistemi bıçağa bir elektrik sinyali gönderir ve bıçak tarafından ne kadar emilip geri döndürüldüğünü ölçer. Burada testere, kondansatördeki metal levhadır. Testerenin çalışan bıçağına dokunduğunuzda ve o birinci testere dişi temas ettiğinde, vücudunuz artık testereye elektriksel olarak bağlıdır.
Bu parmağınız ve testere ortasındaki ilişki, testereden gelen elektrik sinyalinin nasıl emildiğini ve geri döndürüldüğünü kıymetli ölçüde değiştirir; çünkü vücudunuz, testereden çok daha büyük bir kapasitördür ve çok daha fazla elektronu emebilir.
Testere, kapasitanstaki bu değişikliği algılar ve fren sistemini bıçağın gerisine ateşlemek için tetikleyerek kırma kıymetine durdurur. Testerenin durması için öncelikle parmağınıza değmesi gerekiyor, lakin SawStop sensörleri o kadar süratli tetikleniyor ki parmağınızda yalnızca ufak bir çizik kalıyor.
Özetle bu teknoloji, eldivenle çalışmayan lakin çıplak parmakla dokununca algılayan akıllı telefon ekranlarımıza bir epey benziyor. Testeredeki kondansatörlü sensörler, tahtayı tespit edemezler zira tahtalar kurudur ve elektriği iletemez. Fakat parmak bir iletken olarak algılanır ve sensörler harekete geçer.
